Τί εννοούμε με τον όρο γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ);

Πρόκειται για μια παθολογική κατάσταση του ανώτερου γαστρεντερικού συστήματος κατά την οποία το ‘’όξινο’’ γαστρικό περιεχόμενο του στομάχου παλινδρομεί προς τον οισοφάγο, προκαλώντας το αίσθημα του οπισθοστερνικού ‘’καψίματος’’.

 

Πώς εκδηλώνεται η ΓΟΠ;

Οισοφαγικά Συμπτώματα

Αίσθημα καύσου οπισθοστερνικά

Αναγωγές γαστρικού περιεχομένου 

Ερυγές (‘’ρέψιμο’’)

Οπισθοστερνικό άλγος

Φούσκωμα- Τυμπανισμός

Φαρυγγαλγία- γλωσσίτιδα- πόνος στα δόντια

Εξωοισοφαγικά Συμπτώματα

Βήχας, άσθμα

Βράγχος φωνής

Απώλεια βάρους

 

Πού οφείλεται η ΓΟΠ;

Φυσιολογικά στο κατώτερο τμήμα του οισοφάγου υπάρχει μια ‘’βαλβίδα’’, ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας(ΚΟΣ), που επιτρέπει την δίοδο της τροφής προς τον στόμαχο, αλλά εμποδίζει την ανάστροφη πορεία, δηλαδή να παλινδρομεί το γαστρικό περιεχόμενο προς τον οισοφάγο.

Όταν η βαλβίδα αυτή –ΚΟΣ-, δυσλειτουργεί τότε υπό την επίδραση επιβαρυντικών παραγόντων προκαλείται η παλινδρόμηση του όξινου γαστρικού περιεχομένου προς τον οισοφάγο η οποία μπορεί να φτάσει μέχρι τον φάρυγγα.

Κύριες αιτίες της δυσλειτουργίας του ΚΟΣ είναι οι διαφραγματοκήλες, κατά τις οποίες η γαστροοισοφαγική συμβολή έλκεται προς τον θώρακα (θα αναλυθούν παρακάτω) και η χαλάρωση του ΚΟΣ (μειωμένη πίεση του σφιγκτήρα). 

Αξίζει να αναφερθεί ότι τα επεισόδια παλινδρόμησης τις περισσότερες φορές συμβαίνουν μετά την λήψη μεγάλου γεύματος, δηλαδή όταν το στομάχι διατείνεται από φαγητό και αέρα, οπότε και ελαττώνεται το μήκος του ΚΟΣ. 

Τέλος λόγω της παλινδρόμησης του όξινου γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο, προκαλείται χημικό έγκαυμα, το οποίο σε βάθος χρόνου προκαλεί σημαντική βλάβη και στον ΚΟΣ επιδεινώνοντας ακόμη περισσότερο την ΓΟΠ.

 

Ποιοι παράγοντες προδιαθέτουν σε επεισόδια ΓΟΠ;

–Η παχυσαρκία

–Το κάπνισμα

–Διατροφικές συνήθειες (τηγανιτά-πικάντικα-λιπαρά γεύματα, αλκοόλ, σοκολάτα, καφές, αναψυκτικά ανθρακούχα, πορτοκάλι-λεμόνι)

–Η ύπτια στάση του σώματος (κατάκλιση), το σκύψιμο ή έντονη δραστηριότητα μετά τη λήψη γεύματος

– Τα στενά ρούχα και η ζώνη στη μέση

–Η εγκυμοσύνη 

–Το stress

Ποιες είναι οι επιπλοκές της ΓΟΠ;

Η χρόνια έκθεση του οισοφάγου στο παλινδρομούν όξινο γαστρικό περιεχόμενο προκαλεί σοβαρές βλάβες οι οποίες είναι προοδευτικά επιδεινούμενες.

–Οισοφαγίτιδα. Πρόκειται για μια αρχική φλεγμονή του εσωτερικού χιτώνα του οισοφάγου(βλεννογόνος), που μπορεί να εξελιχθεί σε ανάπτυξη διαβρώσεων και στη συνέχεια έλκους και πιθανής αιμορραγίας.

-Στένωση του οισοφάγου. Οι χρόνιες βλάβες του οισοφάγου (διαβρώσεις-έλκη) οδηγούν στην  αντιδραστική ανάπτυξη ινώδους ιστού, που προοδευτικά θα προκαλέσει στένωση του οισοφάγου.

–Οισοφάγος Βarrett. Πρόκειται για προκαρκινική αλλοίωση  του βλεννογόνου του οισοφάγου ως αποτέλεσμα της χρόνιας φλεγμονής.

-Aδενοκαρκίνωμα. Αν ο οισοφάγος Barrett δεν αντιμετωπιστεί θεραπευτικά τότε υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ανάπτυξης κακοήθειας σε βάθος χρόνου.

 

Πώς γίνεται η σύγχρονη διάγνωση της νόσου;

Σίγουρα η κλινική εξέταση, η λήψη λεπτομερούς ιστορικού και η γαστροσκόπηση θέτουν την  ισχυρή υποψία της νόσου. Θα πρέπει όμως στην συνέχεια να ακολουθήσει  μια σειρά εξειδικευμένων εξετάσεων για την μελέτη της λειτουργίας του οισοφάγου.

–Πεχαμετρία 24ώρου.

Πρόκειται για εξέταση κατά την οποία μελετάται η οξύτητα στον τελικό οισοφάγο για ένα 24ώρο, με ειδικά ηλεκτρόδια που τοποθετούνται δια μέσου της ρινός στον οισοφάγο. Τα αποτελέσματα καταγράφονται σε φορητή συσκευή και διαβάζονται από τον ιατρό. Η εξέταση αυτή μας δίνει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό και την διάρκεια των επεισοδίων ΓΟΠ κατά τη διάρκεια του 24ωρου και ουσιαστικά θέτει και την ακριβή διάγνωση της νόσου.

-Μανομετρία υψηλής ανάλυσης –HRM (HighResolutionManometry). 

Eίναι μια σύγχρονη εξέταση μελέτης της κινητικότητας του οισοφάγου και μέτρησης της πίεσης του KOΣ. Η εξέταση διαρκεί περίπου 30 λεπτά και στα χέρια ενός εξειδικευμένου χειρουργού δίνει όλες εκείνες τις πληροφορίες για την πλήρη έκταση της βλάβης του οισοφάγου.

 

Πώς αντιμετωπίζεται συντηρητικά η νόσος;

Η αρχική αντιμετώπιση της νόσου περιλαμβάνει μια σειρά από αλλαγές στον καθημερινό τρόπο  ζωής.

-Αποφυγή τροφών που επιβαρύνουν την νόσο (αναλύθηκαν παραπάνω)

-Λήψη μικρών και συχνών γευμάτων

– Αργό μάσημα της τροφής

-Αποφυγή για 2 ώρες μετά το γεύμα,λήψης υγρών, κατάκλισης, σκυψίματος και γενικά έντονης άσκησης

-Οι τσίχλες και οι καραμέλες βοηθούν στην ομαλότερη πέψη της τροφής

-Αποφυγή στενών ρούχων, ζώνης

-Απώλεια βάρους για τους υπέρβαρους ασθενείς

-Διακοπή καπνίσματος

Αν παρά την λήψη των παραπάνω μέτρων τα συμπτώματα επιμένουν τότε θα πρέπει να γίνει έναρξη φαρμακευτικής αγωγής. Η λήψηαντι-όξινων φαρμάκων ελαττώνει  τη γαστρική οξύτητα και συμβάλλει στην ύφεση των συμπτωμάτων.

Ωστόσο η λήψη τους δεν πρέπει να είναι χρόνια λόγω πιθανών επιπλοκών.

Σε κάθε περίπτωση ο ασθενής πρέπει να ενημερώνεται σχετικά με τους κινδύνους της νόσου, καθώς και για την ακριβή φαρμακευτική αγωγή.

 

Πότε πρέπει να χειρουργηθεί ο ασθενής με ΓΟΠ;

Ενδείξεις χειρουργικής επέμβασης συνιστούν τα παραακάτω:

-Εμμονή των συμπτωμάτων παρά την φαρμακευτική αγωγή ή μετά την διακοπή της θεραπείας 

-Ανάγκη για χρόνια λήψη αντιόξινων, προκειμένου να ανακουφιστεί ο ασθενής  

-Ασθενείς με συνοδό διαφραγματοκήλη

-Ασθενείς με εξω-οισοφαγικά συμπτώματα (βήχα-άσθμα-απώλεια βάρους)

-Ασθενείς με εμμένουσες επιπλοκές της ΓΟΠ, παρά την ύφεση των συμπτωμάτων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών με επιπλοκές ΓΟΠ, δεν παρουσιάζουν συμπτώματα και η νόσος ανακαλύπτεται τυχαία σε προληπτική γαστροσκόπηση που γίνεται για άλλον λόγο. Για αυτό θα πρέπει να παρακολουθούνται από τον θεράποντα ιατρό τακτικά σύμφωνα πάντα με τις κατευθυντήριες οδηγίες.

 

Τι εγχείρηση πρέπει να κάνω για την αντιμετώπιση της ΓΟΠ;

Η ενδεδειγμένη σήμερα επέμβαση ονομάζεται ‘’θολοπτύχωση NISSEN’’  και πραγματοποιείται λαπαροσκοπικά μέσω 5 μικρών τομών του κοιλιακού τοιχώματος. Όπως φαίνεται και στην εικόνα πραγματοποιούμε μια πλήρη περιστροφή (360°) του ανώτερου τμήματος του στομάχου(θόλος) πέριξ του κατώτερου τμήματος του οισοφάγου και συγκρατούμε αυτή την πτύχωση με ραφές.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όταν διατείνεται το στομάχι μετά τη λήψη γεύματος, να διατείνεται και η πτύχωση που δημιουργήσαμε, η οποία με την σειρά της πιέζει τον οισοφάγο και εμποδίζει έτσι την παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου.

Η επιτυχία της επέμβασης όσον αφορά την ύφεση των συμπτωμάτων φτάνει σε ποσοστά >95% σε εξειδικευμένους γενικούς χειρουργούς. 

Η νοσηλεία του ασθενούς διαρκεί μία ημέρα και ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ελάχιστος. Μετεγχειρητικά ακολουθεί για δύο εβδομάδες ειδική δίαιτα με τροφές αρχικά υδαρείς για  και στην συνέχεια πολτώδεις. Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στην εργασία του σε μια εβδομάδα.